Halit Ziya Uşaklıgil

(İstanbul – 1866 –  İstanbul – 23 Mayıs 1945 ) Bakırköy Mezarlığı

Halit Ziya’nın ailesi, Uşak’ta helvacılıkla uğraşırken, İzmir’e göçerek “Uşşakizadeler” diye anılmaya başlayan zengin bir ailedir. Bu aile, işleri çok gelişince İstanbul’a da bir şube açıldı ve bu şubeyi sermayesiyle birlikte oğul Hacı Halil Efendi’ye verildi. Halit Ziya, Hacı Halil Efendi’nin üçüncü çocuğu olarak 1866’da İstanbul’da doğdu.
İstanbul’da Askeri Rüştiye’ye giden Halit Ziya, babasının işleri kötü gitmeye başlayınca, annesiyle birlikte İzmir’e dedesinin yanına gönderildi. Öğrenimini İzmir Rüştiyesinde sürdürdü. Bu arada babasının işlerini düzene koyup İzmir’e gelişi ve yeni bir işyeri açışıyla Halit Ziya, ikinci bir okula hazırlık için Frenk Mahallesi’nin Alioti bölümündeki Auguste de Jaba adlı avukatın emrine verildi.
Halit Ziya, babasının kâtibi olarak işe başladı, bu iş edebiyat merakıyla pek bağdaşmadığından yeni iş tavsiyelerini dikkate aldı, ancak İstanbul’da hariciyeci olmak için yaptığı başvuru sonuçsuz kaldı. İzmir’e dönüşünde rüştiye öğretmenliğine başladı, daha sonra Osmanlı Bankası’na girdi.
1893 yılında İstanbul’da Reji Genel Müdürlüğü’nün başkâtiplik teklifini kabul ederek İzmir’den ayrıldı. Reji ’deki çalışma günlerinde Servet-i Fünun’a da katılarak edebi faaliyetlerini yoğunlaştıran Halit Ziya, Meşrutiyet’ten sonra bir süre Darülfünun Edebiyat Fakültesi’nde Batı Edebiyatı dersleri okuttu.
V. Mehmet’in tahta geçmesi üzerine onun mabeyin başkâtipliğine atandı. Dört yıl bu görevde kaldı. Daha sonra Reji İdaresi’nde yönetim kurulu başkanı oldu. Son yıllarını Yeşilköy’deki evinde anılarını yazarak geçirdi.
Nemide, Ferdi ve Şürekâsı, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar isimli romanları; Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası, Bir Muhtıranın Son Yaprakları, Bu Muydu, Heyhat, Küçük Fıkralar, Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Bir Şi’r-i Hayal, Sepette Bulunmuş, Bir Hikâye-i Sevda, Hepsinden Acı, Onu Beklerken, Aşka Dair, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyesi isimli hikâye; Kırk Yıl, Bir Acı Hikâye, Saray ve Ötesi isimli hatıra kitapları vardır.
Atatürk’ün eşi Latife Uşşaki’nin amcası olan Halit Ziya, seksen yıllık ömrünün son üç ayını yatakta hasta olarak geçirir ve tedaviyi reddeder. 27 Mayıs 1945 tarihinde İstanbul’da sabaha karşı vefat eder. Bakırköy Camii’nde kılınan cenaze namazından sonra Bakırköy Mezarlığı’na defnedilir. Mezarı, kapının birkaç metre ilerisinde bulunan aile kabristanındadır.