Baş Yaralanmaları ve Çarpmaları

Herhangi bir darbe veya kaza sonucu başın yaralanmasına kafa travması denir. Yüksek bir yerden düşme sonucu, trafik kazalarında, kav­galarda, taş, sopa veya demirle başa gelen dar­belerden sonra kafatası, baş, yüz ve boyun çe­şitli ölçüde zarar görebilir. Önemsiz bazı yaralanmalar çabuk düzelir. Ba­zen travma şiddetli olabilir; bu yüzden uzun ve çok yönlü bir tedavi gerektirir. Kafa derisin­deki kesikler, yaralar iyi tedavi edilirse ve mik­rop kapmazsa çabuk iyileşir. Kafatası kırıkları bazen şiddetli de olsa, uzun da sürse, genellik­le sonrası için bir etki bırakmadan iyileşir. Görünürde bir yara olmaması, başın zarar gör­mediğine delil değildir. Bazen dışarıda hiçbir iz olmadığı hâlde tehlikeli beyin kanamaları olabilir.

Kafasını çarpan kimse bayılmışsa, tekrar ayılsa bile, mutlaka bir sinir hekimi tarafından muayene edilmelidir.

Eğer baygınlık devam ediyorsa veya hasta bi­raz ayılıp tekrar uykuya (komaya) giriyorsa, kesinlikle hastaneye kaldırılması veya uzman bir sinir hekimi tarafından görülmesi şarttır. Kafa çarpmaları ve kafa üstüne düşmeler ço­cuklarda sık olur. Eğer kafada bir yara izi yok­sa ve çocuk normal görünüyorsa bir müddet (birkaç saat) gözaltında bulundurulur. Duru­munda bir değişiklik görülüyorsa, baş ağrısı,uyku hâli, ellerde uyuşma, bulantı, kusma gibi belirtiler olursa hekime başvurulur. Başın yaralanmasısonucu beyin mikrop kaptı­ğında veya kafatası sinirleri ve beyin zarı yara­landığında çok ciddî durumlar meydana gele­bilir. Beyin yaralanmaları; sarsılma, ezik, yır­tılma olarak üç şekilde sınıflandırılabilir. Beyin sarsıntısına çok sık rastlanır. Geçici bilinç kay­bı meydana getirir. Beyin sarsıntısı geçirenler genellikle çabuk ve tamamen iyileşirler. Beyin ezilmesi, sinir merkezlerini çeşitli şekillerde etkileyebilir ve fonksiyonlarını durdurabilir, yavaşlatabilir veya hızlandırır. Yırtılmada ise beyin dokusu tam bir zedelenmeye uğrar. Be­yinde şişme (ödem) meydana gelir, kan dolaşı­mı azalır ve bu da dokunun yaralanmasını iler­letir. Hasta, bilincini tekrar kazandığında, ya­ralanmanın yerine göre, çeşitli derecede bir bellek kaybına uğrar. Bilincin tam olarak yiti­rilmesinde, iyileşme aşamalı olur. Bilinç bazen birkaç dakikada, ağır vak’alarda ise ancak bir­kaç gün sonra tekrar kazanılır. Ağır baş yaralanmalarında beynin önemli fonksiyonları felce uğrayabilir. Solunum siste­mi felce uğradığında bir an önce yapay solu­num yaptırılmadığı takdirde ölüm meydana gelebilir.

Beyin zedelenmeleri menenjite, kanamaya, il­tihapa ve geçici ya da kalıcı ruhsal bozukluk­lara neden olabilir. Baş yaralanmasını izleyen aylar ve yıllarda sara (epilepsi) nöbetleri mey­dana gelebilir. Tekrarlanan baş sarsıntılarında özellikle bok­sörlerde olduğu gibi “Punch sarhoşluğu” deni­len durum doğabilir. Beyin içindeki küçük ka­namalar buna neden olabilir. Bu durum koor­dinasyon, bellek, dikkat toplama, görme ve işitme merkezlerinde arıza ve kayıplara yol açabilir.

Baştaki yaralar vücudun diğer yerlerindeki ya­ralar gibi tedavi edilir. Baş derisi çok damarlı olduğundan kesilince çok kanar. Üstüne temiz bir pansuman (gazlıbez) bastırarak kanamayı durdurabilirsiniz. Baş yaralarında ekseri teta­nos serumu vermek gerekir. Çünkü yara içine pislik girmiş olabilir veya saçlar araya sıkışır.Yaranın muntazam, temiz ve çabuk kapanma­sı için dikiş atmak gerekir. Kafa çarpmaları sonucu kafatası kırıkları, be­yin sarsılması, beyin zedelenmesi, beyin kana­ması olabilir. Bunları uzman hekimin tedavisi gerekir. Bunun için vakit kaybetmeden heki­me başvurun.
Baş yaralanmalarının ve meydana gelebilecek şok hâlinin tedavisi için yapılacak ilk yardım, hastayı hareketsiz tutmak ve gerektiğinde cer­rahî müdahale için hastaneye yatırmaktır. Şok ile mücadelede damar içine glikoz solüsyonla­rı ve kan nakli gerekebilir.

Kaynak:http://www.kadinlarsitesi.com/bas-yaralanmalari-ve-carpmasi/