Baş Yaralanmaları ve Çarpmaları
Herhangi bir darbe veya kaza sonucu başın yaralanmasına kafa travması denir. Yüksek bir yerden düşme sonucu, trafik kazalarında, kavgalarda, taş, sopa veya demirle başa gelen darbelerden sonra kafatası, baş, yüz ve boyun çeşitli ölçüde zarar görebilir. Önemsiz bazı yaralanmalar çabuk düzelir. Bazen travma şiddetli olabilir; bu yüzden uzun ve çok yönlü bir tedavi gerektirir. Kafa derisindeki kesikler, yaralar iyi tedavi edilirse ve mikrop kapmazsa çabuk iyileşir. Kafatası kırıkları bazen şiddetli de olsa, uzun da sürse, genellikle sonrası için bir etki bırakmadan iyileşir. Görünürde bir yara olmaması, başın zarar görmediğine delil değildir. Bazen dışarıda hiçbir iz olmadığı hâlde tehlikeli beyin kanamaları olabilir.
Kafasını çarpan kimse bayılmışsa, tekrar ayılsa bile, mutlaka bir sinir hekimi tarafından muayene edilmelidir.
Eğer baygınlık devam ediyorsa veya hasta biraz ayılıp tekrar uykuya (komaya) giriyorsa, kesinlikle hastaneye kaldırılması veya uzman bir sinir hekimi tarafından görülmesi şarttır. Kafa çarpmaları ve kafa üstüne düşmeler çocuklarda sık olur. Eğer kafada bir yara izi yoksa ve çocuk normal görünüyorsa bir müddet (birkaç saat) gözaltında bulundurulur. Durumunda bir değişiklik görülüyorsa, baş ağrısı,uyku hâli, ellerde uyuşma, bulantı, kusma gibi belirtiler olursa hekime başvurulur. Başın yaralanmasısonucu beyin mikrop kaptığında veya kafatası sinirleri ve beyin zarı yaralandığında çok ciddî durumlar meydana gelebilir. Beyin yaralanmaları; sarsılma, ezik, yırtılma olarak üç şekilde sınıflandırılabilir. Beyin sarsıntısına çok sık rastlanır. Geçici bilinç kaybı meydana getirir. Beyin sarsıntısı geçirenler genellikle çabuk ve tamamen iyileşirler. Beyin ezilmesi, sinir merkezlerini çeşitli şekillerde etkileyebilir ve fonksiyonlarını durdurabilir, yavaşlatabilir veya hızlandırır. Yırtılmada ise beyin dokusu tam bir zedelenmeye uğrar. Beyinde şişme (ödem) meydana gelir, kan dolaşımı azalır ve bu da dokunun yaralanmasını ilerletir. Hasta, bilincini tekrar kazandığında, yaralanmanın yerine göre, çeşitli derecede bir bellek kaybına uğrar. Bilincin tam olarak yitirilmesinde, iyileşme aşamalı olur. Bilinç bazen birkaç dakikada, ağır vak’alarda ise ancak birkaç gün sonra tekrar kazanılır. Ağır baş yaralanmalarında beynin önemli fonksiyonları felce uğrayabilir. Solunum sistemi felce uğradığında bir an önce yapay solunum yaptırılmadığı takdirde ölüm meydana gelebilir.
Beyin zedelenmeleri menenjite, kanamaya, iltihapa ve geçici ya da kalıcı ruhsal bozukluklara neden olabilir. Baş yaralanmasını izleyen aylar ve yıllarda sara (epilepsi) nöbetleri meydana gelebilir. Tekrarlanan baş sarsıntılarında özellikle boksörlerde olduğu gibi “Punch sarhoşluğu” denilen durum doğabilir. Beyin içindeki küçük kanamalar buna neden olabilir. Bu durum koordinasyon, bellek, dikkat toplama, görme ve işitme merkezlerinde arıza ve kayıplara yol açabilir.
Baştaki yaralar vücudun diğer yerlerindeki yaralar gibi tedavi edilir. Baş derisi çok damarlı olduğundan kesilince çok kanar. Üstüne temiz bir pansuman (gazlıbez) bastırarak kanamayı durdurabilirsiniz. Baş yaralarında ekseri tetanos serumu vermek gerekir. Çünkü yara içine pislik girmiş olabilir veya saçlar araya sıkışır.Yaranın muntazam, temiz ve çabuk kapanması için dikiş atmak gerekir. Kafa çarpmaları sonucu kafatası kırıkları, beyin sarsılması, beyin zedelenmesi, beyin kanaması olabilir. Bunları uzman hekimin tedavisi gerekir. Bunun için vakit kaybetmeden hekime başvurun.
Baş yaralanmalarının ve meydana gelebilecek şok hâlinin tedavisi için yapılacak ilk yardım, hastayı hareketsiz tutmak ve gerektiğinde cerrahî müdahale için hastaneye yatırmaktır. Şok ile mücadelede damar içine glikoz solüsyonları ve kan nakli gerekebilir.
Kaynak:http://www.kadinlarsitesi.com/bas-yaralanmalari-ve-carpmasi/